Details

Droogte, turboherfst en topkwaliteit: in een notendop het wijnjaar 2020 in Duitsland.

14-12-2020

Het oogstjaar 2020 heeft in Duitsland zeer goede kwaliteiten opgeleverd. Dankzij de droge en zonnige herfst hebben de druiven zich perfect en gezond ontwikkeld. De ontwikkeling van de druiven en de oogstvolumes varieerden echter sterk in de verschillende gebieden.


Na een warm en zonnig voorjaar lieten de wijnstokken in april al de eerste uitlopers zien. Maar net tijdens de IJsheiligen midden mei werd het weer flink koud, wat vooral in Franken, Sachsen en Saale-Unstrut, maar ook in delen van Württemberg tot ernstige vorstschade en aanzienlijke opbrengstverliezen leidde.

Eind mei startten de wijnstokken al met de bloei van de druiventrosjes – wat acht tot tien dagen vroeger is dan het gemiddelde van de laatste 30 jaar. Het hoofdgedeelte van de pluk in veel gebieden begon dan ook al vroeg, namelijk einde augustus. Door de lange periode van mooi weer met zomerse temperaturen zijn veel rassen tegelijkertijd gerijpt, waardoor de oogst onder tijdsdruk kwam te staan. Vaak oogstten de wijnboeren in de vroege ochtenduren of in het midden van de nacht om de frisheid die typisch is voor Duitse wijnen te behouden. Het jaar 2020 zal door de meesten worden herinnerd als de "turboherfst", die vaak al in september eindigde. "Vooral de rode rassen hebben geprofiteerd van het warme weer. Veelbelovende rode wijnen rijpen in de kelders van de domeinen, ze zijn diep van kleur, met intense bessenaroma's en een fluweelachtige textuur", zegt het Duitse Wijninstituut (DWI).

Op 30 november werd het wijnjaar in sommige gebieden nog bekroond met een succesvolle ijswijnoogst.

Met ongeveer 8,6 miljoen hectoliter ligt het oogstvolume iets boven dat van vorig jaar en twee procent onder het tienjarige gemiddelde. De hoeveelheid is echter zeer ongelijk verdeeld over de gebieden. Terwijl de Frankische wijnbouwers een historisch kleine oogst hebben, die 38 procent onder het langjarige gemiddelde ligt, haalden de wijnbouwers aan de Hessische Bergstrasse een meeropbrengst van 31 procent. In de twee grootste Duitse wijnbouwregio's, Rheinhessen en Pfalz, wordt met respectievelijk min 1 procent en plus 6 procent een gemiddelde tot net iets bovengemiddelde hoeveelheid verwacht. Baden en Württemberg schatten hun oogstvolume 10 procent lager in.

Ahr
562 hectare

"Het wijnjaar 2020 kan samengevat als volgt worden beschreven: Kleine volumes - zeer goede kwaliteit", zegt Knut Schubert, districtvoorzitter van de Rijnlandse Nassau-Wijnbouwersvereniging. Na een lage opbrengst in 2019 ligt het cijfer van ongeveer 39.000 hectoliter dit jaar weer op het langjarige gemiddelde. Vanuit het oogpunt van de wijnbouwers had het echter iets meer mogen zijn. De wijngaarden in de steile en terrasvormige wijngaarden, typisch voor de Ahr, hebben vooral te lijden gehad onder de droogte. In de omgeving van Altenahr trad in mei late voorjaarsvorst op waardoor de opbrengstverwachtingen verder werden getemperd. Ziekten en plagen kwamen het hele jaar nauwelijks voor en er was vrijwel geen sprake van rot. Op de hellingen van de Ahr wordt uitsluitend met de hand geoogst. Hier moesten alleen de trosgedeeltes die hebben geleden onder de droogtestress worden verwijderd. Om de toegenomen vraag naar witte wijn te beantwoorden neemt het aandeel van Blanc de Noir in de Ahr al enige tijd toe. En omdat rosé ook steeds populairder wordt, werden sommige percelen eerder geoogst dan gewoonlijk. "Het oogstjaar 2020 in de Ahr zal kunnen overtuigen met uitstekende wijnkwaliteiten. Voor Burgunderrassen waren mostgewichten van meer dan 100° Oechsle niet ongewoon", zegt Schubert. De kleur van de Früh- en Spätburgunder oogt dieprood.

Baden
15.836 hectare

Een oogst zo vroeg als nooit tevoren! Al midden augustus begonnen de wijnbouwers in het meest zuidwestelijke wijnbouwgebied hun druiven te oogsten. De producenten in Baden kunnen dit jaar terugkijken op een optimaal weerpatroon met veel koele nachten in de zomer. Dit was een bijzonder voordeel voor de typische druivenrassen hier, de Burgunders. "Voor de wijnbouwers uit onze regio was 2020 een relatief gemakkelijk jaar zonder problemen met ziekten in de wijngaard", zegt de Badense wijnbouwvoorzitter Rainer Zeller. De wijnbouwers konden zich verheugen op zeer gezonde druiven tijdens de oogst. De wijnen worden gekenmerkt door een fruitig karakter, bij de rode wijnen komt daar nog eens een intense kleur bij.
Alleen de droogte veroorzaakte wat problemen. Door het gebrek aan regen lagen de opbrengsten iets lager, wat vooral bij de Burgunders voelbaar was. In totaal ligt de geschatte oogst van 1,1 miljoen hectoliter 11 procent onder het cijfer van het voorgaande jaar en 10 procent onder het langjarige gemiddelde. De wijnbouwers stellen het probleem van het watertekort al enkele jaren vast en de Wijnbouwersvereniging neemt dit dan ook serieus. "In de toekomst zullen we moeten nadenken over irrigatie," zegt Zeller. Nieuw aangelegde wijngaarden zijn inmiddels voorzien met wateraanvoerinstallaties.

Franken
6.137 hectare

De goede kwaliteit van de druiven is de grootste troost voor de wijnbouwers uit Franken. Met een geschatte 267.000 hectoliter, wat ongeveer 38 procent minder is dan het lange termijn gemiddelde, registreren de wijnboeren de kleinste oogst in 35 jaar. Dit is ook te wijten aan het feit dat er dit jaar langs de Main en het Steigerwald een dubbele uitdaging op hen wachtte: ten eerste veroorzaakte de late vorst in mei enorme schade, vooral aan de Mainschleife. Daarna volgde een langdurige droge periode in de hele regio. Zoals Beate Leopold van de Weinbauring Franken meldt, zijn de grondwaterreserves na de droge jaren 2018 en 2019 opgebruikt. "We hebben geen verzadiging van de bodem meer", zegt ze. De wijnboeren wapenen zich dus voor de komende jaren. Tegen de vrieskou zouden windmachines in de toekomst moeten helpen. En tegen de droogte installeren de wijnboeren op veel plaatsen irrigatiesystemen. Een eerste degustatie van jonge Frankische wijnen toont aan waarom alle moeite loont: ze zijn fruitgedreven met een speelse zuurgraad. "2020 is een kleine jaargang wat volume betreft, Silvaner toont zich echter een klimaatwinnaar en begrijpt heel goed hoe je het Frankische Triasterroir in de wijn tot uiting kunt brengen.", zegt wijnbouwersvoorzitter Artur Steinmann.

Hessische Bergstrasse
463 hectare

De kleinste Duitse wijnbouwregio is een van de winnaars dit jaar. Hier kon een aanzienlijk groter volume worden geoogst. Met een geschatte 38.000 hectoliter lag de hoeveelheid ongeveer 31 procent hoger dan het tienjarige gemiddelde. Zo kende de Hessische Bergstrasse de sterkste volumestijging van alle wijnbouwgebieden. De bovengemiddelde oogst werd ook zeer snel binnengehaald. Veel zon en temperaturen van vaak meer dan 25 graden deden de druiven snel rijpen met navenante suikergehaltes. Om zoveel mogelijk zuren in de most te behouden, werd er vaak in de vroege ochtend of zelfs ’s nachts geplukt. Ook de Hessische Bergstrasse had te kampen met langdurige droogte en hete temperaturen. Als gevolg daarvan was de totale zuurgraad iets lager dan normaal. De druiven waren in het hele jaar zeer gezond, wat te wijten is aan het weer: weinig neerslag betekent een lage kans op ziekten.

Mittelrhein
468 hectare

De bloei in de Mittelrhein is al in april van start gegaan: dankzij een uitzonderlijk warm voorjaar konden de wijnboeren het ontwikkelingsproces van hun wijnstokken vele dagen eerder dan normaal vaststellen. In de aanloop naar de IJsheiligen is dit echter altijd een risico. Met name de nacht van 5 op 6 mei heerste slapeloosheid in veel domeinen. De weersvoorspelling kondigde vorst aan, hoewel de bloei in de wijngaarden volop bezig was. De meeste wijnboeren werden echter gespaard, kritieke temperaturen kwamen alleen in Oberwesel voor. Daarna ontwikkelden de druiven zich heel anders, afhankelijk van waar en hoeveel het regende. "De ontwikkeling van de druiven en wijnstokken was dit jaar in de Mittelrhein erg verschillend en was afhankelijk van de watertoevoer", zegt Gerd Knebel van het Wijnbouwverband van Mittelrhein. De zomer verliep grotendeels ontspannen, hittegolven en onweders bleven net zoals vorig jaar uit. "We waren allemaal blij om dit jaar zeer gezonde druiven te oogsten", vervolgt Knebel. Een secure, manuele selectie zoals vorig jaar nodig was, bleek dit jaar zelden noodzakelijk. In totaal zal het oogstvolume ongeveer 31.000 hectoliter bedragen, 11 procent boven het lange termijn gemiddelde.

Mosel
8.744 hectare

Wanneer ze in de Mosel spreken van een "jaloerse herfst", bedoelen ze de zeer verschillen van de opbrengsten en kwaliteiten binnen het gebied. De Moezel slingert zich over 230 kilometer door het wijnlandschap en na elke lus vind je vaak een andere situatie. Zo kan het zijn dat een wijnboer de oogst van zijn leven binnenhaalt, terwijl zijn collega een paar dorpen verderop bijna met lege handen zit. Er is wel een constante: het is het derde jaar op rij dat werd gekenmerkt door een langdurige droogte. Het was dus vooral de hoeveelheid regen die bepaalde of een producent tot het winnende of verliezende kamp kon worden gerekend. "Er zijn duidelijke lokale verschillen, maar de meeste wijnboeren zijn echter tevreden", zegt Stefanie Vornhecke, vicevoorzitter van de Wijnbouwersvereniging. Vooral na het uitzonderlijk zwakke voorgaande volumejaar 2019 ligt de oogsthoeveelheid dit jaar met een geschatte 813.000 hectoliter tien procent boven het langjarige gemiddelde. Door de droogte hadden de wijnboeren dit jaar weinig problemen met ziekten in de wijngaarden. Zo konden ze zeer gezonde druiven met een gemiddelde zuurgraad oogsten. De most belooft Moezeltypische wijnen met intense aroma's en een fruitig karakter. Dit past vooral bij Kabinett, de Moezelstijl bij uitstek. Het jaar 2020 bood hiervoor perfecte omstandigheden. Vrienden van deze lichtvoetige, fruitgedreven wijnstijl kunnen zich verheugen op een bijzonder goed wijnjaar.

Nahe
4.239 hectare

De wijnbouwvoorzitter van de Nahe, Thomas Höfer, beschreef het jaar 2020 als "triple A": zowel de kwantiteit, de kwaliteit als de teeltomstandigheden waren uitzonderlijk goed. Deze combinatie is zeldzaam. In het Nahe-gebied was er nagenoeg geen late voorjaarsvorst en weinig hagelbuien. De perfect gezonde druiven behaalden al relatief vroeg uitstekende mostgewichten. De producenten in de Nahe oogstten naar schatting 339.000 hectoliter, zeven procent meer dan het lange termijn gemiddelde. De meeste domeinen vatten de pluk ongeveer een week eerder dan normaal aan, in de tweede week van september. En ook hier speelde het geluk een rol: veel producenten hadden hun druiven al geoogst voordat in september een natte periode begon die de gezondheid van de druiven in gevaar zou hebben gebracht. In de voorafgaande maanden was er echter te weinig neerslag, zoals algemeen in Duitsland het geval is. Vooral jonge aanplant, waarvan de wortels nog niet zo diep verspreid zijn, kregen droogtestress door gebrek aan regen. "We hebben onderzoek nodig voor het telen van wijnstokken die beter kunnen omgaan met deze omstandigheden", zegt Höfer.

Pfalz
23.684 hectare

Het geluk van de Pfälzer was al duidelijk in het voorjaar. De vegetatie kon zich bij zachte temperaturen zonder vorstschade ontwikkelen. De eerste groene scheuten ontknopten negen dagen vroeger dan in de voorgaande jaren. De bovengemiddelde warmte was een rode draad door de maanden heen. Alle fasen van de ontwikkeling van de wijngaarden zijn eerder begonnen en zijn sneller verlopen dan gewoonlijk. In juli leidde een hitteperiode van enkele dagen tot zonnebrandschade aan de druiven. Ook de nazomer was droog, zodat de wijnboeren in alle rust en in de meeste gevallen zonder tijdsdruk konden oogsten. Bij de Burgunderrassen was er een uitzondering: hier was snel plukken de boodschap, anders dreigde een te hoog mostgewicht met het daarbij horende hoge alcoholgehalte. Een voordeel van de droogte was ook in dit wijnbouwgebied het uitblijven van ziekten. Met een verwachte 2,3 miljoen hectoliter oogstten de wijnboeren een oogst die zes procent boven het gemiddelde van de afgelopen tien jaar lag. Door de gezonde conditie van de druiven kunnen ze zich verheugen op een perfecte kwaliteit in de kelder: De Pfalzwijnen uit 2020 tonen zich geconcentreerd, goed gestructureerd, met rijp fruit en een diepe kleur, wat bijzonder gunstig is voor de rode wijnen.

Rheingau
3.185 Hektar

Rheingau is een van de weinige Duitse wijnbouwregio's waar de wijnboeren dit jaar van een bovengemiddelde oogst konden genieten. Met een geschatte 251.000 hectoliter lag het 20 procent boven het lange termijn gemiddelde. De balans voor de producenten op de rechteroever van de Rijn is die van een heel bijzonder wijnjaar, dat al begon met een vroege vegetatieperiode. Zo konden de producenten de op een na vroegste bloei sinds het begin van de metingen waarnemen - het tijdstip lag maar liefst 16 dagen voor op het 30-jarig gemiddelde. Het resultaat was een zeer vroege oogst, midden september, wat vrij ongebruikelijk is voor de regio. Tegelijkertijd konden de producenten genieten van ideale weersomstandigheden. De oogst verliep rustig en ontspannen, zonder tijdsdruk door het uitblijven van beschimmeling van de druiven. "We kunnen zeer tevreden zijn met de gezonde, aromatische druiven", zegt wijnbouwpresident Peter Seyffardt over de kwaliteit. De enige keerzijde was, net als in andere teeltgebieden, de droogtestress, vooral bij jongere aanplant.

Rheinhessen
26.860 hectare

Ook in het grootste wijnbouwgebied van Duitsland was het gebrek aan neerslag dit jaar een van de grootste uitdagingen. De regen viel verdeeld over de regio, maar er was duidelijk overal te weinig - en dit voor het derde jaar op rij. "De afgelopen jaren is gebleken dat het thema irrigatie in de toekomst ook in de wijnbouw belangrijker zal worden", zegt Bernd Kern, directeur van de het regionale wijnbouwersverband. Het weer had echter ook goede kanten. De kersenvlieg, die al enkele jaren wordt gevreesd, heeft in 2020 geen problemen veroorzaakt. Het oogstvolume was met een geschatte 2,45 miljoen hectoliter van gemiddeld niveau en was bijna exact gelijk aan het jaar ervoor. "Dit resultaat weerspiegelt echter niet de soms aanzienlijke opbrengstschommelingen die het gevolg zijn van een regionaal verschil in neerslaghoeveelheid", zegt Kern. Kwalitatief gezien sluit 2020 aan bij de goede voorgaande jaargangen. Door de gezonde conditie van de druiven vertonen de jonge wijnen ondanks de hoge temperaturen in de nazomer een zuiver aroma en voldoende zuurgraad. Het weer was vooral goed voor de rode wijnen, die perfect konden rijpen. Ze tonen zich nu al met mooie tannines en een dieprode kleur.

Saale-Unstrut
798 hectare

In Saale-Unstrut weten ze precies wat een koel klimaat betekent - met alle voor- en nadelen die daarbij horen. Vergeleken met de andere regio's ligt het gebied ver naar het noorden en heeft daardoor vaak te maken met koelere omstandigheden. Dit jaar heeft deze koelte zich van een onaangename zijde laten zien. Late voorjaarsvorst midden mei veroorzaakte aanzienlijke schade. "Er is vorst geweest in wijngaarden waar dat nog nooit gebeurde," zegt Hans Albrecht Zieger, voorzitter van de Wijnbouwersvereniging. De gevolgen daarvan werden in de herfst pijnlijk duidelijk: met een verwachte 32.000 hectoliter oogstten de wijnboeren ongeveer 30 procent minder dan het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. Zo ligt 2020 zelfs 14 procent beneden het toch al magere jaar 2019. Ondanks de  teleurstellende hoeveelheid beloven de wijnen uit Saale-Unstrut van hoge kwaliteit te zijn. Dankzij het bijzondere klimaat op de 51ste breedtegraad is het karakter van de Saale-Unstrut wijnen onvergelijkbaar fris, precies en levendig.

Sachsen
493 hectare

Midden april kon je op veel plaatsen in Sachsen iets bijzonder waarnemen: ‘s nachts brandden er in sommige wijngaarden kaarsen en kleine vuurtjes. De wijnboeren hadden ze aangestoken als bescherming tegen de ijzige kou. Dat was noodzakelijk omdat de wijnstokken al in volle bloei waren. Vorst is dan nefast. Andere wijnboeren probeerden de ijskoude luchtlaag op de grond te mengen met de warmere laag daarboven met behulp van kleine ventilatoren. Helaas hebben de maatregelen slechts een klein deel van de druiven gered, de uiteindelijke vorstschade in Sachsen was groot. In de zomer werden de wijngaarden ook nog eens getroffen door zowel lokale onweders met hagel als droogte die typisch is voor 2020. Alles bij elkaar geen gemakkelijk jaar voor de domeinen in Sachsen. De gevolgen lieten zich in de herfst voelen: volgens de laatste schatting lag het oogstvolume van 21.000 hectoliter 19 procent onder het volume van het voorgaande jaar en vijf procent onder het lange termijn gemiddelde. Een troost voor de meeste wijnboeren was de kwaliteit van de druiven. De jonge wijnen tonen zich al zeer evenwichtig en harmonieus. Wijn uit Sachsen van het jaar 2020 zal een nog grotere zeldzaamheid worden dan hij al is.

Württemberg
11.394 hectare

De wijnbouwers van Württemberg werden in mei van dit jaar gedeeltelijk getroffen door late voorjaarsvorst. In sommige wijngaarden bevroren alle scheuten aan de stokken. Zo begon het jaar al vroeg in mineur, wat tot uiting kwam in de oogsthoeveelheid. Het volume wordt geschat op 894.000 hectoliter, ongeveer twee procent onder de toch al kleine oogst van 2019. Vergeleken met het lange termijn gemiddelde ligt dit ongeveer tien procent lager. Aan de andere kant was het warme en droge groeiseizoen gunstig voor de druiven. In Württemberg groeien meer dan 70 procent blauwe druiven, die perfect konden rijpen onder de zonnige en droge omstandigheden. "We kunnen ons verheugen op rode wijnen met een goed bewaarpotentieel", zegt Hermann Morast, directeur van de regionale  Wijnbouwersvereniging. Ook de witte wijnen weerspiegelen de kwaliteit van het wijnjaar. De perfect gezonde witte druiven werden geoogst met hoge suikerwaarden. De jonge wijnen presenteren zich dan ook zeer aromatisch en intens fruitig, wat vele zorgen compenseert. "Het jaar 2020 zal herinnerd worden als een jaar met zeer goede kwaliteiten", zegt Morast.


Terug Print